Potasyumun dopamin üzerindeki etkilerini anlamak için öncelikle dopaminin nasıl üretildiğini ve salındığını bilmek önemlidir. Dopamin, beyindeki hücrelerdeki tirosin adı verilen bir amino asitten sentezlenir. Tirosin, vücutta bulunan birçok proteinin yapı taşıdır ve gıdalardan alınan bazı amino asitlerin metabolizması sonucu oluşur. Tirosin, vücutta dopamin, norepinefrin ve epinefrin gibi diğer nörotransmitterlerin üretiminde kullanılır.
Potasyum minerali, tirosin hidroksilaz enziminin aktivitesini düzenleyerek dopamin sentezini etkileyebilir. Tirosin hidroksilaz, tirosini dopamine dönüştüren önemli bir enzimdir. Potasyum eksikliği durumunda tirosin hidroksilaz enziminin aktivitesi azalabilir ve dolayısıyla dopamin sentezi etkilenebilir. Bu, beyinde dopamin seviyelerinin düşmesine ve dopaminin normal işlevlerini yerine getirememesine neden olabilir. Dopamin eksikliği, Parkinson hastalığı gibi nörolojik bozukluklara yol açabilir.
Potasyum ayrıca sinir iletimini de etkiler. Sinirler, elektriksel sinyallerin iletimiyle çalışır ve bu iletişim süreci potasyum kanalları aracılığıyla düzenlenir. Potasyum kanalları, sinir hücrelerindeki uyarıların geçişini kontrol eder ve bu da dopaminin sinirler arasında doğru şekilde iletilmesini sağlar. Potasyum eksikliği sinir iletimini bozabilir ve dopaminin sinaptik boşluktan diğer sinir hücrelerine geçişini engelleyebilir.
- Araştırma Makalesi: “Potassium Channels and Dopaminergic Cell Function in Parkinson’s Disease”
- Yayın Tarihi: 2017
- Kaynak: Frontiers in Cellular Neuroscience
- Özet: Bu araştırma, potasyum kanallarının Parkinson hastalığındaki dopaminerjik hücre fonksiyonları üzerindeki etkisini incelemektedir.
- Araştırma Makalesi: “Potassium Channel Gene Mutations in Thyrotoxic Periodic Paralysis: Clinical and Molecular Features”
- Yayın Tarihi: 2018
- Kaynak: Frontiers in Neurology
- Özet: Bu çalışma, potasyum kanalı gen mutasyonlarının tirotoksik periyodik felçteki klinik ve moleküler özelliklerini araştırmaktadır.
- Araştırma Makalesi: “Role of Dopamine and Potassium Channels in Regulation of Proliferation and Migration of Vascular Smooth Muscle Cells”
- Yayın Tarihi: 2017
- Kaynak: Advances in Pharmacological Sciences
- Özet: Bu makale, dopaminin ve potasyum kanallarının vasküler düz kas hücrelerinin proliferasyonu ve migrasyonu üzerindeki düzenleyici rolünü araştırmaktadır.
Potasyum minerali, hücrelerin, dokuların ve organların düzgün çalışması için gerekli olan çok önemli bir mineraldir. Aynı zamanda bir elektrolit olan potasyum minerali vücutta sodyum, klorür, kalsiyum ve magnezyum ile birlikte elektrik iletiminde rol oynar. Ayrıca vücudun pH değerinin dengede kalmasını sağlayarak tansiyonu düzenler, kalp ve kas fonksiyonlarının normal çalışmasını sağlar, sinir sistemindeki mesajların iletilmesinde görev yapar.
Gereğinden fazla tuz tüketimi, alkol ve kafein alımı, Crohn ve çölyak benzeri bağırsak hastalıkları, ishal ve kusma gibi sıvı kaybına neden olacak durumlarda potasyum eksikliği görülebilir.
Eksikliğinde yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, zihinsel yorgunluk, kas güçsüzlüğü, çabuk yorulma, sinirlilik hali, kalp atışı anormallikleri ve dolaşım bozuklukları görülebilir.
Potasyum mineralinin bazı bilinen etkileri:
Potasyum ve Dopamin: Düşük potasyum seviyelerine sahip kişilerin depresyon benzeri psikolojik hastalıklara yakalanma risklerinin daha fazla olduğu düşünülmektedir. “British Journal of Nutrition” dergisinde 2008 tarihinde yayınlanan bir çalışmada elektrolitler ve ruh sağlığı arasındaki ilişki incelenmiş ve sonucunda yeterli miktarda potasyum tüketiminin depresyon belirtilerini azaltmaya yardımcı olduğunu göstermiştir. Ağustos 2006 yılında “Nature Neuroscience” dergisinde yayınlanan bir diğer çalışmada ise araştırmacılar beyindeki potasyum kanallarının dopamin, serotonin gibi nörotransmitterlerin düzenlenmesinde önemli bir rolü olduğunu göstermiştir.
Potasyum ve Yüksek Tansiyon: Potasyumun kan basıncını düzenlemede rolü büyüktür. Bu yüzden yüksek tansiyonun tedavisinde sodyum (tuz) kullanımının azaltılması ve buna bağlı potasyum kaybının azaltılması hedeflenir. Yaklaşık 14 bin kişinin katıldığı büyük çaplı bir araştırmada, sodyum mineralinin potasyum mineraline olan oranı arttıkça ölümlerin özellikle kalp krizine bağlı ölümlerin arttığını bulmuştur. Bazı çalışmalar fazla potasyum alımının kan basıncı üzerinde hafif bir düşüşe neden olduğunu göstermiştir. Ancak fazla potasyumun kan basıncını düşürdüğüne dair yapılan bazı diğer çalışmalarda etkisinin olmadığını savunmaktadır. Bu konuda daha çok çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Potasyum ve Osteoporoz: Potasyum, kemiklerin güçlenmesi ve korunması için önemli bir mineraldir. Çalışmalar, potasyum bakımından zengin gıdalarla beslenmenin osteoporoz riskini azalttığını göstermektedir.
Potasyum hangi besinlerde bulunur?
Potasyum bakımından zengin gıdalar; ıspanak, pancar, lahana, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler, muz, portakal, kavun, havuç, balık, sarımsak, fasulye, tavuk, patates, hurma, incir, avokado, kayısı, badem, fındık, süt ve süt ürünlerinde bolca bulunmaktadır.
Günlük potasyum ihtiyacı ne kadardır?
- Bebekler 0-6 ay: 400 mg
- Bebekler 7-12 ay: 700 mg
- Çocuklar 1-3 yaş: 3000 mg
- Çocuklar 4-8 yaş: 3800 mg
- Çocuklar 9-18 yaş: 4500 mg
- Erkekler 19 yaş ve üzeri: 4700 mg
- Kadınlar 19 yaş ve üzeri: 4700 mg
- Hamile kadınlar: 4700 mg Emziren kadınlar: 5100 mg
Potasyum Fazlalığı ve Zararları: Potasyumun aşırı miktarda alınması durumunda ishal, mide bulantısı, kas güçsüzlüğü, kalp hızında yavaşlama ve çarpıntı gibi belirtiler görülebilir. Ayrıca böbrek rahatsızlığı bulunan kişilerin potasyum takviyeleri kullanmaması gerekmektedir.
Potasyum hangi gıdalarda, ne kadar bulunur?
*GD = Günlük Değer. Günlük ihtiyaç 3500 mg olarak alınmıştır.
Miligram GD% Besin yoğunluğu
Pancar yaprağı (1 bardak) 1308 mg 37 17.3
İsviçreli Pazı (1 bardak) 960 mg 27 14.1
Ispanak (1 bardak) 838 mg 24 10.4
Pancar (1 bardak) 518 mg 15 3.6
Brüksel lahanası (1 bardak) 494 mg 14 4.5
Brokoli (1 bardak) 457 mg 13 4.3
Kavun (1 bardak) 427 mg 12 4.0
Domates (1 bardak) 426 mg 12 6.8
Kuşkonmaz (1 bardak) 403 mg 12 5.2
Lahana (1 bardak) 393 mg 11 4.6
Havuç (1 bardak) 390 mg 11 4.0
Rezene (1 bardak) 360 mg 10 6.9
Şalgam (1 bardak) 292 mg 8 5.2
Kereviz (1 bardak) 262 mg 8 8.4
Marul (2 bardak) 232 mg 7 7.5
Lima fasulyesi (1 bardak) 216 mg 27 2.3
Patates (1 adet) 925 mg 26 3.0
Soya (1 bardak) 885 mg 25 1.5
Mercimek (1 bardak) 730 mg 21 1.6
Avokado (1 bardak) 727 mg 21 1.6
Fasulye (1 bardak) 716 mg 20 1.6
Ton balığı (115 gram) 597 mg 17 2.1
Somon (115 gram) 492 mg 14 1.6
Muz (1 adet) 422 mg 12 2.1
Yeşil Bezelye (1 bardak) 373 mg 11 1.7
Soğan (1 bardak) 348 mg 10 1.9
Morina (115 gram) 327 mg 9 1.7
Portakal (1 adet) 237 mg 7 2.0
Çilek (1 bardak) 220 mg 6 2.5
Ahududu (1 bardak) 185 mg 5 1.5
Taze Fasulye (1 bardak) 182 mg 5 2.1
Karnabahar (1 bardak) 176 mg 5 3.2
Karpuz (1 bardak) 170 mg 5 1.9
Maydanoz (½ bardak) 168 mg 5 7.9
Salatalık (1 bardak) 152 mg 4 5.0
Patlıcan (1 bardak) 121 mg 3 1.8
Incir (1 adet) 116 mg 3 1.6
Bir yanıt yazın