E vitamini, yağda çözünen bir vitamin olup, vücudumuzda birçok önemli fonksiyonu yerine getirir. Bunlar arasında antioksidan etkisi, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, hücre sağlığının korunması, kan dolaşımının düzenlenmesi ve cilt sağlığının desteklenmesi sayılabilir. Ancak son zamanlarda yapılan araştırmalar, E vitamini ve dopamin arasında bir bağlantı olduğunu göstermektedir.

E vitamini ve dopamin arasındaki bağlantı, E vitamini eksikliğinin dopaminerjik sistemi etkilemesiyle ortaya çıkar. Bazı araştırmalar, E vitamini eksikliğinin dopamin reseptörlerinde azalmaya neden olabileceğini ve dopaminerjik sistemde işlev bozukluğuna yol açabileceğini öne sürmektedir.

Örneğin, bir çalışmada, E vitamini eksikliği olan farelerde dopamin reseptörlerinde azalma gözlenmiştir. Benzer şekilde, başka bir çalışma, Parkinson hastalığı olan hastalarda, E vitamini seviyelerinin daha düşük olduğunu ve bu hastalarda dopaminerjik sisteme bağlı bozukluklarla ilişkili olabileceğini öne sürmektedir.

Ayrıca, E vitamini kan dolaşımını ve kan pıhtılaşmasını güçlendirir, yaraların iyileşmesini hızlandırır, yüksek kan basıncını azaltır, kataraktı önler, fiziksel performansı arttırır, bağışıklık sistemini güçlendirir, hafızayı güçlendirir ve K vitamini kullanımına yardımcı olur. Eksikliği çok nadir görülmektedir.

E vitamini eksikliğinde kas zayıflığı, kas kütlesinde azalma, görme problemleri, yürümede zorluk ve şiddetli nörolojik bozukluklar görülebilmektedir.

E vitaminin bazı bilinen etkileri:

E Vitamini ve Dopamin: Fareler üzerinde yapılan araştırmalar, E vitamininin nörokoruyucu bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir.

E Vitamini ve Kalp Hastalıkları: E vitamini, kırmızı kan hücrelerinin üretiminde ve damar içinde meydana gelen pıhtıların önlenmesinde önemli rol oynar. Yapılan bir araştırmada, E vitamini eksikliği olan kişilerde kalp hastalığı görülme riskinin, yeterli miktarda E vitamini olan kişilere göre daha fazla olduğu bulunmuştur.

E Vitamini ve Kanser: E vitaminin antioksidan özelliğinden dolayı kansere karşı korunmada etkili olduğu bilinmektedir. Özellikle yeterli E vitamini alımının akciğer, pankreas, meme ve prostat kanserine yakalanma riskini azalttığı bulunmuştur.

E Vitamini ve Alzheimer: Bazı araştırmacılar antioksidanların Alzheimer hastalığını önlemeye yardımcı olduğunu düşünmektedirler.

E vitamini ve göz sağlığı: E vitamininin retina dejenerasyonunu önlemede faydalı olduğu düşünülmektedir.

E vitamini ve regl ağrısı: Yapılan araştırmalar, E vitamini alımının menstrüel döngü öncesi oluşan depresyon, anksiyete ve sinirlilik gibi durumları hafiflettiğini, ayrıca menstrüel döngü ağrılarını azaltmaya yardımcı olduğunu göstermiştir.

Ayrıca:

• Preeklampsi
• Diyabet
• Geç diskinezi
• Romatoid artrit
• Fotodermatit

E vitamini alımının yukarıda verilen hastalıkların tedavi etkinliğini artırabildiği düşünülmektedir.

E vitamini hangi besinlerde bulunur?

E vitamini tahıl ve tahıl ürünleri, süt ve süt ürünleri, karaciğer, yumurta, bitkisel yağlar (özellikle buğday tohumu yağı), sebzeler ve yeşil yapraklı bitkilerde bulunur. Ekmek ne kadar çok esmerse içeriğinde o kadar çok E vitamini bulundurur.

Günlük E vitamini ihtiyacı ne kadardır?

• Bebekler 0-6 ay: 4 mg
• Bebekler 7-12 ay: 5 mg
• Çocuklar 1-3 yaş: 6 mg
• Çocuklar 4-8 yaş: 7 mg
• Çocuklar 9-13 yaş: 11 mg
• Çocuklar 14-18 yaş: 15 mg
• Erkekler 19 yaş ve üzeri: 15 mg
• Kadınlar 19 yaş ve üzeri: 15 mg
• Emziren kadınlar 19 yaş ve üzeri: 19 mg

E vitamini fazlalığı ve zararları: Araştırmalar, sadece gıdalar yoluyla alınan E vitaminin herhangi bir zarara neden olmadığını göstermiştir. Ancak yüksek dozda E vitamini takviyesi almak, beyin kanaması ve kanama bozukluğuna yol açabilmektedir.

E vitamini hangi gıdalarda, ne kadar bulunur?

• GD = Günlük Değer. Günlük ihtiyaç 20 mg olarak alınmıştır.

                                                                           Miligram (mg)                                    GD%

Buğday Tohumu Yağı (1 çorba kaşığı)                      20.3                                               100

Kavrulmuş Ayçiceği (30gr)                                         7.4                                                 37

Badem (30gr)                                                            6.8                                                 34

Ayçiçeği Yağı (1 çorba kaşığı)                                    5.6                                                 28

Aspir Yağı (1 çorba kaşığı)                                         4.6                                                 25

Fındık (30gr)                                                               4.3                                                22

Fıstık Ezmesi (2 yemek kaşığı)                                    2.9                                                15

Fıstık (30gr)                                                                2.2                                                11

Mısır Yağı (1 çorba kaşığı)                                          1.9                                                10

Haşlanmış Ispanak (½ bardak)                                  1.9                                                10

Haşlanmış Brokoli (½ bardak)                                    1.2                                                 6

Soya Yağı (1 çorba kaşığı)                                          1.1                                                 6

Kivi (1 Adet)                                                                1.1                                                6

Mango (½ bardak)                                                      0,7                                                4

Domates (1 Adet)                                                       0,7                                                4

Çiğ Ispanak (1 bardak)                                               0.6                                                3

Kaynaklar:

Aydin, A. F., et al. (2012). Vitamin E deficiency leads to decrease of dopamine D2 receptors in the brain. Neuroscience letters, 510(2), 97-101.

Pappert, E. J., et al. (2001). Reduced cerebrospinal fluid and serum concentrations of alpha-tocopherol in Parkinson's disease. Neurology, 56(2), 205-209.